Vac Tedavisi Nedir?

VAC Tedavisi Nedir?

Birçoğumuz market alışverişi sırasında kasaya giderken "Bir Selpak alabilir miyim?" deriz. Ancak aslında "Selpak", ilk kağıt mendil markasının adıdır. Zamanla Solo, Nova, Papia gibi farklı markalar da üretilmiştir, fakat biz hepsine "Selpak" demeye devam ederiz. VAC tedavisinde de benzer bir durum söz konusudur.

Bu yara tedavi yönteminin asıl adı NPWT yani Negatif Basınçlı Yara Tedavisidir. VAC ise bu yöntemi ilk geliştiren KCI firmasının cihazına verdiği isimdir.

VAC (Vacuum-Assisted Closure) Tarihçesi

Negatif Basınçlı Yara Tedavisi (NPWT) teknolojisi, 1990'lı yıllarda Dr. Louis C. Argenta ve Dr. Michael Morykwas tarafından geliştirilmiştir. Bu iki doktor, Wake Forest Üniversitesi'nde yaptıkları çalışmalarla yöntemin temel prensiplerini ortaya koymuş ve bilimsel araştırmalarla etkinliğini kanıtlamıştır.

• 1993: Dr. Argenta ve Dr. Morykwas, yara iyileşmesini hızlandırmak için negatif basınç uygulanmasının faydalarını araştırmaya başladılar.

• 1997: Yöntemin etkinliğini anlatan önemli bir makale Annals of Plastic Surgery dergisinde yayımlandı. Bu makalede, NPWT'nin yara iyileşmesini hızlandırdığı, enfeksiyonu azalttığı ve granülasyon dokusu oluşumunu artırdığı belirtilmiştir.

• Ticari Kullanım: NPWT teknolojisi, Kinetic Concepts Inc. (KCI) tarafından ticari olarak geliştirildi ve patentlendi. Günümüzde KCI, 3M tarafından satın alınmıştır ve VAC cihazları birçok farklı marka ve cihazla kullanılmaktadır.

Türkiye’de NPWT’nin yaygınlaşması ise 2000’li yılların başlarında başlamıştır. 2024 yılı itibarıyla NPWT ile ilgili 10.000’in üzerinde bilimsel makale yayımlanmış olup, bu sayı her geçen gün artmaktadır.

NPWT (VAC Tedavisi) Nedir?

Negatif Basınçlı Yara Tedavisi (NPWT), yara iyileşmesini desteklemek ve komplikasyonları azaltmak amacıyla yara yüzeyine negatif basınç (vakum) uygulayan bir tedavi yöntemidir. Özellikle büyük, derin veya kronik yaraların tedavisinde tercih edilir.

Negatif Basınçlı Yara Tedavisinin (NPWT) Faydaları

1. Yara İyileşmesinin Hızlanması:
   Negatif basınç, kan dolaşımını artırarak yara bölgesine daha fazla oksijen ve besin taşınmasını sağlar. Bu da iyileşme sürecini hızlandırır.

2. Ödemin Azaltılması:
   Yara çevresindeki ödem (şişlik) azalır ve fazla sıvı çekilir. Böylece yara çevresinde daha temiz bir iyileşme ortamı oluşur.

3. Enfeksiyon Riskinin Azaltılması:
   Yara bölgesindeki bakteriler ve enfekte hücre artıkları vakum yoluyla uzaklaştırılır, bu da enfeksiyon riskini düşürür.

4. Yara Yüzeyinin Temizlenmesi:
   Vakum basıncı, yara yüzeyindeki nekrotik (ölü) dokunun temizlenmesine yardımcı olur ve iyileşme sürecini hızlandırır.

VAC Tedavisinin Kullanım Alanları

1. Diyabetik ayak yaraları

2. Ameliyat sonrası gelişen büyük cerrahi yaralar

3. Abdominal cerrahi sonrası karın duvarı yaraları

4. Büyük ve derin yanık yaraları

5. Derin ve boşluklu yaralar

6. Yumuşak doku enfeksiyonları

7. Basınç ülserleri (yatak yaraları)

8. Yara kenarlarının açılması veya dikişlerin bozulması

9. Fistüller ve kaviteli alanlar

10. Cilt kaymaları ve amputasyon sonrası yaralar

VAC Tedavisinin Sakıncalı Olduğu Durumlar

1. Malign (kanserli) dokular

2. Geniş nekrotik (ölü) doku varlığı

3. Büyük damarlar veya organlar üzerinde uygulama

4. Kemik kırıkları üzerine uygulama

5. Koruyucu bariyer kullanılmadan kemik ya da organ üzerine uygulama

6. Sünger, sağlıklı ciltle temas etmemelidir. Yaranın içine, yara kenarlarından 2-3 mm küçük olacak şekilde yerleştirilmelidir.

VAC Tedavisi Nasıl Uygulanır?

• Tedavi, uzman hekimler veya bu konuda eğitim almış sağlık profesyonelleri tarafından yapılmalıdır.

• Pansumanlar steril ortamda uygulanmalı ve enfeksiyon riskine karşı dikkat edilmelidir.

• Pansuman değişim süresi genellikle 48-72 saattir. Enfekte yaralarda daha sık değişim yapılabilir.

• Yaranın durumuna göre sürekli veya aralıklı mod tercih edilebilir.

VAC tedavisi, uygun şekilde ve doğru zamanda uygulandığında yara iyileşmesini hızlandırarak hastaların yaşam kalitesini artıran etkili bir yöntemdir.